Khám phá thị trường rượu mới nổi của Việt Nam: Xu hướng, kiến thức chuyên sâu và hành vi người tiêu dùng.

Khi nền kinh tế Việt Nam mở rộng, ngày càng có nhiều người uống rượu vang. Trong khi vẫn còn là một thị trường nhỏ, thì Việt Nam có rất nhiều cơ hội để phát triển. Bài viết của ông Grahame Cox, phó chủ tịch Hiệp hội xúc tiến thương mại Việt Nam và bang Nam Úc (AVCC)

Việt Nam là một thị trường đang nổi lên. Nguồn ảnh:henktennapel /stock.adobe.com

Việt Nam hiện là một trong những nền kinh tế năng động nhất của khu vực Đông Á. Theo Ngân hàng Thế giới, GDP bình quân đầu người tăng gần gấp bốn lần từ năm 2001 đến năm 2021, trong khi số người thoát nghèo tăng 10,2% trong thập kỷ từ năm 2010 đến năm 2020.

Ngoài ra, mặc dù rượu vang không phải là thức uống truyền thống của Việt Nam, lượng tiêu thụ rượu vang dự kiến sẽ đạt 13,7 triệu lít vào năm 2027. Nhu cầu về rượu vang này, với doanh thu dự kiến là 229,20 triệu USD vào năm 2023 và khối lượng tăng 2,5% vào năm 2024, được thúc đẩy bởi nền kinh tế năng động đạt mức tăng trưởng 7% hàng năm trong 23 năm qua, bao gồm cả mức tăng 3% trong thời kỳ đại dịch. Tầng lớp trung lưu của Việt Nam chiếm 15%, với dân số gần 100 triệu người, dự kiến sẽ tăng lên 36 triệu người vào năm 2030 – mang đến nhiều khả năng hơn để tăng mức tiêu thụ rượu vang.

Tiêu thụ rượu vang Việt Nam theo khối lượng/quốc gia nguồn (Nguồn: IWSR sao chép từ Wine Australia Market)

Ai uống rượu ở Việt Nam

Trong khi bia giá rẻ chiếm 75% doanh số đồ uống có cồn, lĩnh vực rượu vang mới nổi lên và được thúc đẩy bởi các chuyên gia từ 35 đến 45 tuổi. Người tiêu dùng ở độ tuổi 50 đến 70 đang chuyển sang dùng rượu vang như một giải pháp thay thế cho đồ uống có nồng độ cồn cao.

Doanh số bán hàng tại chỗ chiếm 60% thị trường. Rượu cũng được các doanh nghiệp mua để làm quà tặng trong dịp cận Tết Nguyên đán, có thể chiếm tới 70% doanh số bán rượu, để làm quà biếu cuối năm cho khách hàng và nhân viên.

Rượu vang sản xuất trong nước chiếm 25% thị trường

Vào năm 2020, 88% doanh số bán rượu vang ở Việt Nam có giá dưới 10 USD/chai. Các mức giá hiện tại được dự đoán sẽ tăng vừa phải trong 5 năm tới phù hợp với những hạn chế về chi tiêu trong nước và tác động kinh tế. Tuy nhiên, người tiêu dùng địa phương tin rằng rượu vang nhập khẩu có chất lượng cao hơn và những người tiêu dùng khao khát sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho các sản phẩm chất lượng cao hơn.

Theo ông David Dean, chủ tịch Phòng Thương mại Úc-Việt (SA), rượu sản xuất trong nước chiếm 25% thị trường. Chúng chủ yếu có nguồn gốc từ tỉnh Lâm Đồng nằm ở Tây Nguyên, nơi có nhiều vườn nho và nhà máy rượu vang lớn, bao gồm Thành phố rượu vang Đà Lạt, nơi có nhà máy rượu vang lớn nhất Việt Nam.

Rượu vang Chile là loại rượu vang nhập khẩu hàng đầu với 25% thị phần, tiếp theo là rượu vang Pháp với 19% và rượu vang Úc với 7%, tiếp theo là các nhãn hiệu của Ý và Hoa Kỳ. Các loại rượu vang bán chạy nhất là rượu vang đỏ với khoảng 65% thị trường, tiếp theo là rượu vang trắng với 25% và rượu vang sủi với 10%.

Hành vi người tiêu dùng tại Việt Nam

Văn hóa uống rượu ở Việt Nam được xây dựng dựa trên các nghi thức xã hội, mạng lưới quan hệ và các mối quan hệ kinh doanh. Về mặt lịch sử, có những khác biệt quan trọng trong hành vi uống rượu của người dân sống ở các vùng chính của Việt Nam, vì những người từ Bắc, Trung và Nam có chung sự khác biệt về văn hóa và khí hậu: khí hậu cận nhiệt đới ẩm ở miền Bắc Việt Nam với mùa đông lạnh; khí hậu nhiệt đới gió mùa ở miền Trung Việt Nam; khí hậu nhiệt đới ở Nam Bộ với nhiệt độ cao và độ ẩm cao quanh năm.

Người tiêu dùng rượu vang ở miền Bắc Việt Nam thường chạy theo xu hướng và rất chú ý đến bao bì, đặc biệt là đối với các sản phẩm quà tặng và có kiến thức đáng kể về các nhãn hiệu khác nhau. Màu đỏ nặng hơn như Shiraz được ưa thích ở đây. Người tiêu dùng miền Trung Việt Nam có xu hướng ít sẵn sàng thử các nhãn hiệu mới. Ngược lại, những người sống ở miền Nam Việt Nam được phân loại là những người tiêu dùng dễ tính, sẵn sàng thử các nhãn hiệu mới và am hiểu về các nhãn hiệu khác nhau. Sở thích của họ là những màu đỏ ‘mềm hơn’ như Cabernet Sauvignon.

Rượu vang bán ở đâu tại việt nam

Theo truyền thống, rượu vang được nhập khẩu, phân phối và bán trên khắp Việt Nam. Các nhà nhập khẩu lớn phân phối và bán lẻ thông qua các chuỗi cửa hàng của họ. Các công ty chuyên bán hàng trực tuyến thường nhập rượu về bán dưới thương hiệu “nhà”. Một số khách sạn và nhà hàng nhập khẩu rượu vang và bán tại chỗ và phân phối tại địa phương. Rất ít nhà bán lẻ nhập khẩu rượu và bán chúng qua mạng lưới của họ hoặc trực tuyến.

Ngoài các kênh siêu thị và cửa hàng tiện lợi, các chuỗi như An Nam Gourmet bán nhiều loại rượu tại TP.HCM, Hà Nội và các thành phố lớn khác. Các cửa hàng chuyên bán rượu vang với nhiều thương hiệu khác nhau như Phương Hà, Thái Hà rất phổ biến đối với người Việt và người nước ngoài tại TP.HCM.

Mặc dù rượu vang không được phép quảng cáo công khai, nhưng các buổi nếm thử rượu vang hoặc giới thiệu ẩm thực và các cuộc thi F&B cùng với hiệp hội kinh doanh và các chức năng ngoại giao sẽ tạo cơ hội cho việc quảng bá rượu vang tại Việt Nam. Ngoài ra, các cộng đồng người nước ngoài sống ở Việt Nam thường xuyên tổ chức các sự kiện và tạo cơ hội cho các loại rượu vang mới được giới thiệu, nếm thử và bán.

Quầy rượu vang Đà Lạt (Ảnh: Thanh Serious/Unsplash)

Định giá rượu vang ở Việt Nam

Giá rượu Việt Nam có thể khác nhau rất nhiều. Bên cạnh các công thức định giá bán cơ bản, giá bán còn được định bởi sự hiểu biết của người tiêu dùng về chất lượng rượu và nhu cầu về rượu cao cấp. Ngoài ra, nếu cùng một loại rượu của cùng một thương hiệu nhưng được đóng chai tại Việt Nam thì giá bán sẽ chênh lệch rất nhiều so với các loại rượu đóng chai nhập khẩu. Giá bán online và bán trực tiếp sẽ khác nhau và đôi khi có sự chênh lệch giá đáng kể cho cùng một loại rượu, với các thương hiệu lâu đời đắt hơn các thương hiệu ‘nhà’ trực tuyến. Hiện nay, việc định giá rượu tại Việt Nam đang là thách thức và đóng vai trò quan trọng trong cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa các nhà nhập khẩu và phân phối rượu.Việt Nam triển khai một loạt các loại phí và thuế có tác động đáng kể đến chi phí. Chúng khác nhau và có thể thay đổi thường xuyên. Các mức thuế chính áp dụng cho nhập khẩu rượu vang bao gồm thuế nhập khẩu 50%. Tuy nhiên, các hiệp định thương mại tự do cung cấp các biến thể đối với thuế. Thuế Bán hàng Đặc biệt (SST) 65% được áp dụng cho rượu vang có nồng độ cồn trên 20%; nồng độ cồn dưới mức này được áp thuế 35% SST. Thuế giá trị gia tăng (VAT) 10 phần trăm được áp dụng cho tất cả các loại rượu kể cả rượu vang.

Các chuyên gia rượu vang tại Việt Nam

Các hiệp hội như Hiệp hội Sommeliers Sài Gòn được công nhận là những người có ảnh hưởng quan trọng trên thị trường. Các chuyên gia rượu vang nổi tiếng khác tại Việt Nam bao gồm:

• Trần Quốc Anh, bậc thầy sommelier, được nhiều người đánh giá là một trong những chuyên gia rượu hàng đầu trong nước;
• Hoàng Trọng Phúc, người sáng lập ‘Fine Wines Vietnam’, nhà nhập khẩu và phân phối rượu đầu tiên của Việt Nam. Anh ấy cũng là một nhà giáo dục rượu vang và chuyên gia sommelier được công nhận;
• Nguyễn Minh Tiến, chuyên gia tư vấn về rượu vang và là người sáng lập Học viện Rượu vang Việt Nam, nơi cung cấp các khóa đào tạo và giáo dục về rượu vang cho các chuyên gia và người tiêu dùng;
• Từ Lê Huy, chủ tịch Saigon Sommeliers Association, diễn giả, nhà phê bình.
• Trần Kim Thái, người sáng lập WineSense, công ty giáo dục và bán lẻ rượu hàng đầu tại Việt Nam.

Ông Từ Lê Huy, Chủ tịch Hiệp hội Sommeliers Sài Gòn (Ảnh: Mr Huy)

Nhà nhập khẩu rượu số lượng lớn vào Việt Nam

• Một số nhà nhập khẩu rượu vang chính bao gồm:
• Tổng Công ty Bia Rượu Nước giải khát Sài Gòn (SABECO), một trong những công ty nước giải khát lớn nhất Việt Nam đồng thời nhập khẩu và phân phối rượu;
• Tổng công ty phân phối quốc gia Việt Nam (VINATAXI), một công ty phân phối lớn chuyên nhập khẩu và phân phối rượu;
• Công ty Cổ phần Thương mại & Tư vấn Việt Âu (VETAC), một công ty tư vấn và thương mại chuyên nhập khẩu và phân phối rượu vang Châu Âu;
• ImpEx Beverages, nhà nhập khẩu rượu và nước giải khát các loại rượu cao cấp từ Chile, Pháp, Ý và Úc; Và
• Wine & Spirits Trading Company (WST), nhà nhập khẩu rượu vang và rượu mạnh gồm các loại rượu vang cao cấp và sang trọng từ Pháp, Ý và Úc.

Cửa hàng bán lẻ rượu tại Việt Nam

Rượu vang có sẵn để mua ở Việt Nam từ nhiều cửa hàng bán lẻ, khách sạn và cửa hàng rượu. Một số cửa hàng bán lẻ và khách sạn chính bao gồm:

• Các siêu thị như Metro, Big C và Lotte Mart cung cấp nhiều nhãn hiệu và chủng loại rượu khác nhau, từ rượu địa phương đến rượu nhập khẩu. Hệ thống siêu thị cao cấp An Nam Gourmet ngày càng tạo dựng được uy tín với dòng rượu nhập khẩu chất lượng cao;
• Các khách sạn và nhà hàng cung cấp nhiều loại rượu trong thực đơn của họ và cũng có thể có danh sách rượu bao gồm các lựa chọn địa phương và nhập khẩu;
• Cửa hàng bán lẻ chuyên dụng chuyên bán rượu vang. Những cửa hàng rượu này thường có nhân viên là những người am hiểu về rượu và cung cấp nhiều loại rượu nhập khẩu và chất lượng cao.

Một số cửa hàng rượu chính tại Việt Nam bao gồm:

• Wine Talk, một nhà bán lẻ rượu vang nổi tiếng cung cấp nhiều loại rượu vang quốc tế bao gồm Chile, Pháp, Ý và Úc;
• Cellier, nhà bán lẻ rượu vang cao cấp cung cấp nhiều loại rượu vang cao cấp và sang trọng bao gồm các nhãn hiệu Champagnes, Bordeaux và Burgundy cao cấp;
• The Wine Connection, chuyên nhập khẩu và bán các loại rượu vang cao cấp từ Pháp, Ý, Úc, Chile và Châu Mỹ; Và
• winevalley (website:http:http://winevalley.vn/) chuyên bán lẻ rượu vang nhập khẩu, bán online và bán tại hệ thống cửa hàng tại  TP Hồ Chí Minh.
• Thiên Sơn Wines, nhà bán lẻ rượu vang cung cấp nhiều loại rượu vang địa phương và nhập khẩu bao gồm rượu vang đỏ, trắng và sủi bọt;
• Đại lộ Rượu vang, nơi cung cấp nhiều loại rượu vang địa phương và nhập khẩu, bao gồm rượu vang đỏ, trắng và sủi tăm, cũng như các lựa chọn cao cấp và cao cấp.